DATmag was bij de opening van de expositie van World Press Photo in de synagoge aan de Folkingestraat. Met ‘drinks on the house’ op een uitnodiging zijn we snel om. Als er mensen zijn die vaker dit soort uitnodigingen hebben, connect ons.
Foto’s kijken, gratis drank en een beetje interessant doen. Daar komt bij dat ik nooit eerder een Joodse kerk van binnen heb gezien. Alles bij elkaar: chill. Alex vond dat ook, dus die ging mee.
Dresscode dus
“Kerel, we zijn zwaar underdressed“, is het eerste dat Alex tegen me zegt als we de synagoge binnenstappen. Klopt wel, denk ik, terwijl ik naar beneden kijk en mijn Adidas vestje zie slobberen. Gemiste kans om te shinen.
We hangen onze jassen op. Organisator Andrea Hooymans komt naar ons toe. Ze is gekleed in een blauwe galajurk. Ik verontschuldig me dat ik in mijn chilloutfitje nog aan heb. “De dresscode staat in de uitnodiging”, zegt ze venijnig. Gevolgd door een vriendelijk: “Maar leuk dat jullie er zijn!”
Nou, dat vinden wij ook. We pakken een biertje bij de catering en gaan meteen foto’s checken. Het eerste dat we te zien krijgen, zijn natuurkiekjes. Indrukwekkende walvissen, grote bomen en orang-oetans die in een kruiwagen zitten. Aapjes kijken, altijd leuk.
Daarna is het snel gedaan met de pret. Het jaar 2015 ziet er in in beeld niet heel gezellig uit. Veel ellende met vluchtelingen, arme kinderen en geweld. Best heftig.
Echt heftig
“Deze foto’s zijn gemaakt in Senegal”, zegt Marieke. Ze werkt vanavond als vrijwilliger en wijst naar een Afrikaans kindje dat vastgeketend op de grond ligt. We krijgen te horen dat deze kinderen worden gedwongen de Koran te bestuderen op een Koranic Boarding School.
De omstandigheden op deze scholen zijn bijzonder slecht. Kinderen krijgen weinig te eten, worden geslagen en soms zelfs uren achterelkaar vastgeketend. Deze talibés, zoals ze genoemd worden, zijn vaak het slachtoffer van mensenhandel. Ze moeten daarnaast ook bedelen op straat. Het geld dat ze ophalen staan ze vervolgens af aan hun leraar.
“De fotograaf (Mário Cruz) heeft deze foto’s zonder toestemming gemaakt”, legt Marieke ons uit. “Hij klom over hekken en zette ze stiekem op de foto. Hier zie je de kracht van dit medium. De dag dat de foto’s online verschenen zijn er 28 kinderen bevrijd.”
Deze man riskeert zijn eigen leven om dat van anderen te verbeteren. Een echte held en ik moet toegeven: mooie foto’s. Vreemd eigenlijk dat je iets tof kan vinden, dat in essentie heel treurig is.
Hoewel we eerst cynisch zijn, raken we steeds meer onder de indruk. Je kunt er langs lopen, je schouders ophalen en denken dat het een ver van je bed show is. Maar als je de tijd neemt en zo’n beeld op je in laat werken, doet dat wel iets met je.
We kijken verder en lopen stadskunstenaar Mathieu Keuter tegen het lijf. “Ik weet het niet met die nette pakjes hoor”, zegt hij. Zijn outfit is vergelijkbaar met de mijne.
“Ik bedoel, het voelt een beetje raar. De meeste foto’s zijn heel treurig. Wat willen ze hier laten zien, dat wij het wel goed hebben?”
Ik begrijp die dresscode ook nog steeds niet helemaal. Het schept in ieder geval een scherp contrast, die dure kleding en trieste foto’s. We lopen verder en krijgen toastjes zalm en zongedroogde tomaat. Lekker!
“Dit is echt een ziek beeld man. Je ziet gewoon de wanhoop in die man zijn ogen.” Alex staat stil bij een foto waarop een meisje in de armen van een man te zien is. In de uitleg lezen we dat het een Syrisch kind is. Ze is door bombardementen omgekomen. De man is haar vader. Als je die foto wilt zien, kun je hier klikken. Ik waarschuw je, deze gaat right in de feels.
Lach en een traan
“Toen ik dat Syrische meisje zag, moest ik huilen”, zegt organisatrice Andrea. We zijn inmiddels backstage (o-j-a w-e-l) en mogen haar wat vragen stellen. “Die foto heeft zoveel indruk op me gemaakt. De hele expositie eigenlijk. Maar ik heb ook gelachen hoor, heb je die orang-oetans gezien?”
Die hebben we gezien. Ja. Leuk. We vragen haar wat hier nou eigenlijk tentoongesteld wordt. “De World Press Photo is een wedstrijd met verschillende categorieën. Wat je hier ziet zijn de winnaars van 2015. Hebben jullie die uitnodiging echt niet gelezen?”
Nee. Sorry.
We confronteren haar het met het feit dat de expositie een bittere nasmaak krijgt, met al dat leed op die foto’s. “Dat is ook het bijzondere eraan. De foto’s zijn geselecteerd op kwaliteit. Ze worden op techniek beoordeeld. In die zin is het kunst. Maar het zijn wel foto’s van de werkelijkheid. Dat maakt het wrang en ook heel mooi.”
Ze lacht even. “Daarom wil ik ook dat iedereen netjes gekleed is. Je moet het gevoel krijgen dat je naar iets belangrijks toe gaat. Want dat doe je ook, vind ik. Je moet even stil staan en aandacht hebben voor de beelden.”
World Press Photo is kunst
Zo hadden we het nog niet bekeken. We besluiten nog een chardonnaytje te drinken. Gewoon omdat het kan. Bij de foto van een vulkaanuitbarsting blijven we geïntrigeerd staan. Bliksem, vuur en sterren. Bruut, zou Teo zeggen. “Die zou ik wel thuis willen ophangen” zegt Alex.
Dat is ook het toffe en vreemde aan deze expositie. De foto’s zijn allemaal waanzinnig mooi. Kunst zelfs. Toch zou je de meeste, ondanks hun schoonheid, liever niet willen zien. Ze drukken je namelijk keihard met de neus op de feiten: we’re not in Disneyland.
Ondanks alles raad ik iedereen aan om deze expo te bezoeken. Het is goed om af en toe stil te staan en te beseffen dat wij het hier heel goed hebben. Al is het terwijl je in een galajurk zalm eet, wijn drinkt en interessant doet.
De Word Press Photo expositie loopt nog tot 11 december in de synagoge in de Folkingestraat. Entree is 7 euro.
