SALAM de Soap, heb je het al gecheckt op Facebook? Een vierdelige serie waarin we een kijkje nemen achter de schermen van theaterstuk SALAM, een samenwerking tussen Club Guy & Roni, Noord Nederlands Toneel en Asko Schönberg. Tijd voor een gesprek met de makers.
“Het is echt heel vet geworden”, schreeuwt Lex in mijn oor. “Deel één is al online.” We staan in club OOST. De draaikunsten van DJ Tennis klappen als carbidschoten uit de speakers. Zo tegen het einde van de nacht begint mijn lichaam duidelijke tekenen van vermoeidheid te vertonen, maar voor een gesprek over SALAM de Soap negeer ik graag m’n zeurende lijf.
As good a place as any
“Dat de soap een mocumentary is ligt er dik bovenop. Maar ondertussen is het ook een uitvergrote versie van de werkelijkheid!” Lex’s stem snijdt door mij oorvlies en ik trek even een moeilijk hoofd. De filmmaker moet lachen. “Laten we anders volgende week overdag afspreken, dat praat een stuk makkelijker.” Zo gezegd zo gedaan.
Een week later sta ik in hetzelfde gebouw alleen ditmaal niet in het duistere hol genaamd OOST, maar in een mooi verlichte kantoor aan de straatzijde van de Oosterstraat. Lex geeft me een man-hug, Richard Kootstra een You-Son-of-a-Bitch-high-five en Jelmer Buitenga zwaait wat vanachter zijn computer. “Zullen we bij Achterwerk gaan zitten?” Lekker weer de duisternis in? Prima!
Terwijl we richting restaurant Achterwerk lopen mompel ik iets over resistent zijn voor winterdips door zwaar verhoogde stresslevels. Depressief ben je maar tijdens je vakantie is mijn conclusie. Richard en Lex geven me een verwarde blik. “Vakantie?” Ze kijken elkaar hoofdschuddend aan. “Wat is dat?!” Oh niks, laat maar. Hier op deze bank? “As good a place as any.”
SALAM de Soap
De vierdelige soap over het maken van theatervoorstelling SALAM is niet de eerste keer dat het drietal werkt met de dansers van Club Guy & Roni. Tijdens het DATmag 2.5 jaar feest in januari laat Richard me al enthousiast weten dat hun mocumentary voor de show Happiness genomineerd is voor Beste Groninger Filmprijs in de categorie Bedrijfsfilm. Het blijft niet alleen bij een nominatie.
In dat zelfde gesprek zegt de schrijver dat hij en de filmmakers bezig zijn met het schieten van een behind the scenes voor SALAM samen met Jack Wouterse, de acteurs van het Noord Nederlands Toneel en uiteraard weer Club Guy & Roni. Nu, drie maanden later is het project af. De eerste afleveringen staan online en de boys zijn er trots op.
Een soap, een klucht, of gewoon a kunstwerkje
De soap trekt de acteurs, de dansers en de hele voorstelling in een surrealistische wormhole. Aan de ene kant zien we hoe de twee soorten artiesten naar elkaar kijken. Aan de andere kant zijn er kleinere verhaallijnen die samen een web vormen. Het meeste van wat je ziet is geïmproviseerd.
“Ik heb van tevoren wel een script geschreven”, zegt Richard. Hij moet er zelf even om lachen. “Het oorspronkelijke verhaal was meer gefixeerd op Jack Wouterse. Ik wilde hem neerzetten als een acteur die helemaal doorgeslagen is in zijn method-acting en aan een zwaar Marlon Brando-complex lijdt.” Het drietal moet lachen wanneer ik vraag of de acteur dit wel zag zitten.
“Hij vond het te gek en ging er helemaal in op! Stopte al op dag één watten in z’n mondhoeken Don Corleone-style.” Jelmer geeft me serieuze blik. “Het is sowieso echt een heel andere manier van werken met echte acteurs. Je kunt er zoveel kanten mee op. Zo’n Jack geef je een kruimel en hij gaat helemaal los. En wanneer de dansers van Club Guy & Roni erbij komen valt alles op z’n plek. Het is een klein kunstwerkje. Een soort van klucht.”
De chaos van Guy Weizman
De jongens beginnen opgewonden anekdotes te spuien wanneer Lex de naam Guy Weizman laat vallen. Guy is artistiek leider van het NNT, mede-oprichter van Club Guy & Roni en regisseur van SALAM. Hij is de man die in eerste instantie de soap wil maken. Guy ziet in team-Vesseur het geschikte talent om dit plan uit te voeren.
“Die man is een geniale regisseur”, zegt Richard. “Hij heeft een format in zijn hoofd, maar luistert altijd naar wat je ideeën zijn.” Lex knikt en trekt zachtjes aan zijn baard. Hij probeert een mooi voorbeeld te geven van de dynamiek tussen hen en de regisseur. Na een tijdje knikt de filmmaker tevreden.
“Je ziet het eigenlijk overal in terug. We hebben bijvoorbeeld wat afgesproken over een bepaalde scene en terwijl we aan het filmen zijn ziet Guy iets. Dan fluistert ie wat in het oor van een acteur die dan gelijk alles overhoop haalt.” Richard lacht. “Het toffe is dat iedereen gelijk zonder enige twijfel switcht en in de nieuwe situatie meegaat. Zo creeërt Guy een fijne chaos. Dat is eigenlijk ook niet te scripten.”
What is real?
Wij bij DAT hebben de rauwe edit van de soap gezien en daar zitten best lompe scenes in. Het is alsof de dingen die gebeuren en gezegd worden echt zijn, verre van gespeeld. Zo hebben de dansers kritiek op de acteurs. “They come in around ten and start doing these weird sounds with their mouths”, zegt danser Camillo. “You know why? Because they can’t do pushups!”
Lex, Richard en Jelmer knikken. “Heel veel van wat je ziet heeft een kern van waarheid. Het is door het format van de soap heel erg uitvergroot, maar datgene wat je net noemde is vast ooit een keer wel door Camillo’s hoofd gegaan”, zegt Lex. Maar het surrealisme gaat verder dan dat.
De boys vertellen hoe Guy aan het begin van het filmtraject iedereen bij elkaar roept, met een hand op tafel slaat en zegt: “Wat er vanaf nu gezegd wordt, is niet echt.” Dit leidt tot vreemde situaties legt Lex uit. “Wanneer Guy me een opdracht geeft moet ik hem diep in de ogen kijken om te zien of ik met soap-Guy te maken heb, of met de ‘echte’ regisseur. Vaak loopt ie ook gewoon met je te fucken.”
Geflipte Marlon Wouterse
Ook acteur Jack Wouterse omarmt zijn rol als megalomane narsist en schuwt niet fysiek geweld te gebruiken. Vooral één specifieke scene is me bijgebleven. Wanneer ik er over begin, zie ik de ogen van mijn gespreksparntes groter worden. “Ja! Dat was heel echt. Zelfs voor ons”, zegt Jelmer. De rest knikt.
“Ik ben even gestopt met filmen tijdens die scene”, zegt Lex. “Ik ook”, knikt Jelmer. “Jezus wat was dat heftig.” Richard haalt snel een hand door zijn haar. “Het was bedoeld als een klein escalatie momentje. Jack ging zo in zijn rol op dat sommige mensen op het podium klaar stonden om echt te gaan knokken. Dat was heel sterk gespeeld.”
Muppetfilm
Het drietal kijkt terug op een avontuur dat zeker niet de laatste zal zijn. Ze hebben de smaak te pakken. Of de volgende klus weer met Club Guy & Roni is, het NNT, of een totaal andere opdrachtgever maakt ze niet uit. Ze zijn goed op elkaar ingespeeld als team. Maar gaat dat ook zijn vruchten afwerpen in een autonoomkunstwerk? Dat is de grote vraag.
“Man, daar hebben we het veel te druk voor”, verzucht Lex. “Een eigenwerk van langer dan een uur voor m’n veertigste is natuurlijk een droom, but you got to pay ya bills.” Jelmer voelt z’n pijn. “Ik wil al jaren een film maken met muppets”, zegt hij zwaarmoedig. Richard barst in lachen uit.
“Wat lach je nou, ik ben serieus. Ik heb zelfs al wat poppen gemaakt. Van die dingen waar je je hand in kunt steken, weet je wel.” Hij maakt een gebaar alsof hij een handschoen aantrekt, kijkt de tafel rond en haalt z’n schouders op. “Tot op heden is er nog niets gefilmd. Dus dat gaat nog wel even duren. Tot die tijd moet je het maar met SALAM de Soap doen.”
SALAM tourt tot en met juli door Nederland, check hier voor meer info.
